Trầm cảm khi mang thai là gì, nguyên nhân, tác hại, cách điều trị

1. Trầm cảm khi mang thai là gì?

Đây là một bệnh lý bao gồm cả tâm trí và cơ thể. Khi mắc bệnh trầm cảm, người mang thai có những  thay đổi về thể chất và tình cảm. Thống kê cho thấy có khoảng 10% mắc phải bệnh trầm cảm khi mang thai. Tuỳ vào từng đối tượng thì biểu hiện của mỗi cá nhân là khác nhau, không giống nhau.

Những biểu hiện của bệnh trầm cảm khi mang thai là gì (Nguồn: s3.amazonaws.com)

2. Trầm cảm thai kỳ thường xảy ra khi nào

Có nhiều người băn khoăn, trầm cảm thai kỳ thường xảy ra lúc nào? Việc biết được điều này sẽ giúp ích khá nhiều cho người mang thai, người thân … để chủ động phòng chống bệnh hiệu quả hơn.

2.1. Trầm cảm mang thai 3 tháng đầu

Trầm cảm khi mang thai 3 tháng đầu do nguyên nhân chính thường gặp là thay đổi nội tiết tố trong cơ thể , nghén nhiều hơn mức bình thường, nhiều chịu chứng mệt mỏi khó chấp nhận, không thể vượt qua, … Đây là những ảnh hưởng về mặt tâm lý có tác động sâu sắc đến người mang thai. Nhiều trường hợp mang thai còn quá trẻ, chưa sẵn sàng, chưa chuẩn bị tâm lý nên khi gặp phải những thay đổi khi xuất hiện “thai nhi” lại lâm vào tình trạng trầm cảm.

2.2. Trầm cảm mang thai tháng cuối

Bước sang những tháng cuối của thai kỳ, bản thân thai phụ vẫn gặp phải tình trạng trầm cảm. Do đó, có thể khẳng định, dù ở giai đoạn đầu hay giai đoạn cuối của thai kỳ thì thai phụ vẫn có khả năng gặp phải tình trạng này. Trầm cảm khi mang thai tháng cuối, nếu tình trạng phát triển của thai nhi không mong muốn hay thai nhi gặp vấn đề về sức khỏe hình dáng,… đều là những nguyên nhân có tác động mạnh mẽ đến thai phụ. Lúc này tâm lý thai phụ hoàn toàn dễ dàng bị tác động nên bệnh trầm cảm có thể xuất hiện ngay 3 tháng cuối của thai kỳ.

Ngoài ảnh hưởng trực tiếp từ những thay đổi liên quan đến thai kỳ và thai nhi thì những ảnh hưởng khác như gia đình, bạn bè, cuộc sống, sức khỏe, di truyền… đều là một trong những nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng đến việc trầm cảm thai kỳ của thai phụ.

Trầm cảm thai kỳ khiến thai phụ mệt mỏi (Nguồn: rebelcircus.com)

3. Những dấu hiệu trầm cảm trong thai kỳ

Bạn có thể căn cứ vào những dấu hiệu được thống kê sau đây để nhận định về bệnh trầm cảm thai kỳ một cách rõ ràng và chính xác. Những dấu hiệu này thường xảy ra và có biểu hiện dễ dàng nhận biết thông qua quan sát. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng, không phải dấu hiệu nào cũng xảy ra trên cùng một trường hợp. Có nhiều trường hợp chỉ có một số dấu hiệu liên quan mà thôi. Vì vậy, việc xác định bệnh cần được thực hiện rõ ràng và cẩn trọng.

3.1. Nỗi buồn dai dẳng

Có nhiều nguyên nhân khiến mẹ bầu buồn hơn trong giai đoạn này. Tuy nhiên bạn cần biết rõ rằng, ở giai đoạn này, tình trạng chung là mẹ bầu thường có xu hướng sống thật với cảm xúc của mình hơn. Vì vậy, qua quan sát, nếu mẹ bầu có nỗi buồn dai dẳng không nhanh chóng khỏa lấp được thì bạn nên xem lại. Dấu hiệu này không quá khó để nhận biết.

3.2. Khó tập trung

Trong khi một số bà bầu tập trung rất nhiều vào những việc xung quanh mình. Đặc biệt việc liên quan đến thai nhi và thai kỳ lại càng được quan tâm thì thai phụ lại có dấu hiệu ngược lại. Việc mất tập trung, lơ đễnh, không quan tâm, không chú ý đến mọi việc xung quanh khiến mẹ bầu thường xuyên rơi vào trạng thái bối rối, ngại ngùng, lo lắng… cũng là dấu hiệu cảnh báo trầm cảm thai kỳ cho mẹ bầu.

3.3. Ngủ quá ít hoặc quá nhiều

Thông thường giấc ngủ với mẹ bầu là quan trọng. Nhưng không phải mẹ bầu nào cũng có được sự trọn vẹn về giấc do ảnh hưởng lớn từ thai kỳ. Có những mẹ bầu ngủ quá nhiều nhưng lại không cảm thấy tỉnh táo, khỏe khoắn, có những mẹ bầu lại ngủ quá ít nên luôn trong tình trạng thiếu ngủ nghiêm trọng. Dấu hiệu mất ngủ, rối loạn giấc ngủ vô cùng quan trọng để xác định căn bệnh trầm cảm khi mang thai của thai kỳ.

Trầm cảm thai kỳ nên chữa trị sớm (Nguồn: takprosto.cc)

3.4. Mất hứng thú với các hoạt động mà bạn thường thích

Có nhiều mẹ bầu khi mang thai lại từ bỏ hầu hết những sở thích cá nhân. Tình trạng này không phải là do sở thích thay đổi mà là do có sự thay đổi về tâm lý. Nhiều mẹ bầu không thích xem phim, tụ tập, mua sắm… mà thay vào đó lại là nhốt mình vào một góc, không giao lưu kết bạn, vui đùa…

Sự thay đổi này, bình thường đã không bình thường, cho nên khi mang thai mà xuất hiện những dấu hiệu này sẽ là vấn đề cực kỳ nghiêm trọng. Khi bạn nhận thấy, thai phụ không còn có được những hứng thú với các hoạt động mà thường thích thì cần tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân.

3.5. Suy nghĩ lặp đi lặp lại của cái chết, tự tử hoặc vô vọng

Thông qua cách chuyện trò hoặc cách cư xử với người xung quanh của thai phụ mà có nhắc đến hoặc thể hiện lặp đi lặp lại suy nghĩ, hình ảnh về cái chết, tự tử hoặc vô vọng là dấu hiệu cảnh bảo nghiêm trọng.

Đây là một trong những dấu hiệu liên quan đến bệnh trầm cảm ở người bình thường. Và ở thai phụ cũng có yếu tố kiểm tra này. Dấu hiệu này sẽ là bài kiểm tra quan trọng để đánh giá bệnh trầm cảm ở thai phụ mà bạn nên lưu ý.

Trầm cảm thai kỳ có khả năng doạ sinh non (Nguồn: asisoymujer.files.wordpress.com)

3.6. Sự lo ngại

Bệnh trầm cảm vẫn đang có chung một vấn đề đó là khiến người bệnh luôn cảm thấy lo ngại. Ngoài ra bản thân khi mắc bệnh trầm cảm thì tâm lý mẹ bầu vốn đã không ổn định lại càng không ổn định.

Sự lo ngại của mẹ bầu thể hiện qua nhiều biểu hiện khác nhau. Những biểu hiện này bạn có thể quan sát thấy trong sinh hoạt. Mẹ bầu cẩn trọng hơn trong quyết định, hoặc e ngại thể hiện bản thân hơn trong giao tiếp. Nếu mẹ bầu là người hoạt bác, vui vẻ thì nay sự e dè, ngại ngùng sẽ khiến mẹ bầu dường như trở  thành một người khác lạ.

3.7. Cảm giác tội lỗi hoặc vô giá trị

Qua tâm sự và chia sẻ có một số mẹ bầu có dấu hiệu khá tiêu cực. Nhiều mẹ bầu có cảm giác tội lỗi cho tất cả những vấn đề liên quan đến bản thân, và cả sự vật sự việc xảy ra xung quanh.

Một số mẹ bầu còn có biểu hiện như luôn cảm thấy mình không còn giá trị hay bản thân mình vô dụng. Điều này khiến mẹ bầu buồn lo, hoang mang, sợ sệt… Nguyên nhân của những biểu hiện này cũng do nhiều yếu tố quyết định. Nên khi mẹ bầu có những biểu hiện này thì bạn cũng nên cân nhắc tìm hiểu ngọn nguồn để có được biện pháp xử lý tốt hơn.

Cũng có cả trường hợp nhiều mẹ bầu mang thai yếu nên phải ở nhà nên sinh ra suy nghĩ mình không có giá trị, là kẻ ăn bám, không tự làm việc… Đây là đều là những trường hợp có khả năng xảy ra với dấu hiệu cảm giác tội lỗi hoặc vô giá trị ở mẹ bầu.

3.8. Thay đổi thói quen ăn uống

Ở giai đoạn thai kỳ, tuy vấn đề ăn uống sẽ có thay đổi nhưng theo chiều hướng tích cực có lợi cho bà mẹ và thai nhi. Nhưng ngược lại, mẹ bầu lại thay đổi thói quen ăn uống không lành mạnh, không tốt thậm chí ảnh hưởng đến chính sức khoẻ của mẹ bầu và thai nhi thì đó là dấu hiệu để nhận biết sự thay đổi có liên quan đến trầm cảm. Những thay đổi dễ nhận thấy như: không ăn thức ăn mình yêu thích, ăn ngọt hơn, ăn mặn hơn, ăn cay, uống nước đá, …

Mẹ bầu không tự ý dùng thuốc chữa trầm cảm (Nguồn: timviec365.vn)

4. Nguyên nhân trầm cảm khi mang thai

Việc xác định được nguyên nhân gây nên bệnh trầm cảm ở phụ nữ mang thai sẽ giúp cho việc điều trị trầm cảm đạt hiệu quả cao hơn. Dưới đây là những nguyên nhân mà bạn bên tham khảo:

4.1. Vấn đề về mối quan hệ

Một số mối quan hệ trong công việc, cuộc sống … có sự cố cũng đều có ảnh hưởng đến tâm lý phụ nữ mang thai. Lúc này, mẹ bầu bị ảnh hưởng, suy nghĩ nhiều. Đặc biệt, nếu vấn đề của mối quan hệ nằm ở mẹ bầu thì càng nghiêm trọng hơn.

4.2. Tiền sử gia đình hoặc cá nhân bị trầm cảm

Trong gia đình, nếu đã có người bị trầm cảm thì khả năng mẹ bầu cũng bị là có. Bởi vì, chứng bệnh trầm cảm đã được khẳng định là có tính di truyền. Những mẹ bầu như vậy sẽ có độ nhạy cảm với cảm xúc hơn, dễ bị rối loạn cảm xúc, dễ bị hơn mức thông thường.

4.3. Điều trị vô sinh

Quá trình điều trị vô sinh vô cùng mệt mỏi. Tuy đã đậu thai nhưng không phải mẹ bầu nào cũng nhanh chóng lấy được tâm lý ổn định như mong muốn. Có khá nhiều cảm giác được sinh ra trong hoàn cảnh này. Nếu bản thân người mẹ không khống chế được thì sẽ ảnh hưởng lớn đến việc mắc phải căn bệnh trầm cảm khi mang thai.

Trầm cảm khi mang thai và sau sinh nguy hiểm như thế nào (Nguồn: medscape.com)

4.4. Mang thai trước

Nếu mẹ bầu là người vẫn có tư tưởng truyền thống và những quan niệm đạo đức khắt khe thì đây cũng là nguyên nhân khiến mẹ bầu dễ dàng mắc bệnh trầm khi mang thai. Ngoài bản thân là nguyên nhân cho trường hợp này thì những định kiến, đánh giá từ họ hàng, người thân, xã hội về vấn để mang thai trước, có thai trước khi cưới cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến tâm lý của mẹ bầu.

4.5. Sự kiện cuộc sống căng thẳng

Những sự kiện của cuộc sống đến bất ngờ cũng khiến mẹ bầu bị ảnh hưởng. Những sự kiện có thể kể như: tai nạn, mất mát,… Những sự có hay biến cố này từ người thân đến bạn bè, người quen đều có sức ảnh hưởng đến mẹ bầu và có thể khiến mẹ bầu mắc bệnh trầm cảm.

4.6. Biến chứng trong thai kỳ

Tuy là điều không ai mong muốn nhưng những biến chứng trong thai kỳ đều có khả năng xảy ra. Nếu mẹ bầu bị rơi vào tình cảnh như vậy sẽ có tâm lý không ổn định, u buồn vì lo lắng cho tình trạng của chính bản thân và đặc biệt là lo sợ ảnh hưởng đến thai nhi. Càng lo lắng, càng suy nghĩ nếu không được chia sẻ, giải đáp thì điều này sẽ khiến mẹ bầu nhanh chóng rơi vào hoảng loạn tâm lý dẫn đến tình trạng bị mắc bệnh trầm cảm.

4.7. Lịch sử lạm dụng hoặc chấn thương

Đây là những kỷ niệm, ký ức không vui và đầy kinh hoàng. Nó sẽ khiến mẹ bầu luôn căng thẳng, buồn bã và day dứt. Bản thân mẹ bầu không còn kiểm soát được nữa thì mọi thứ lại bị phơi bày khiến mẹ bầu ê chề, đau đớn và hoảng loạn hơn. Từ đó, mẹ bầu dễ dàng mắc phải căn bệnh trầm cảm khi mang thai vô cùng nguy hiểm.

Tác hại trầm cảm trong khi mang thai là gì (Nguồn: hubstatic.com)

5. Tác hại của trầm cảm khi mang thai

Bạn có biết, tác hại khi bị bệnh trầm cảm mang thai là vô cùng nghiêm trọng. Điều đáng chú ý là nó không chỉ ảnh hưởng đến mẹ bầu mà nó còn ảnh hưởng đến thai nhi. Nếu bạn đang thắc mắc trầm cảm khi mang thai có nguy hiểm thì hãy tham khảo những thông tin sau:

5.1. Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất của mẹ

Trầm cảm khi mang thai sẽ không đảm bảo có được sức khỏe tinh thần và thể chất ở trạng thái tốt nhất. Thậm chí, sức khỏe ngày càng sa sút hơn. Đây là vấn đề nghiêm trọng nếu không nhanh chóng khắc phục thì mẹ bầu sẽ gặp thêm nhiều vấn đề sức khỏe kéo theo.

5.2. Có thể dẫn đến sinh non

Tác hại nghiêm trọng của trầm cảm thai kỳ là có khả năng doạ sinh non khá cao. Việc sinh non sẽ không đảm bảo cho thai nhi của mẹ được khỏe mạnh và phát triển bình thường. Bản thân em bé không có được tiền đồ tốt để có thể có được sức khỏe tối ưu. Ngoài ra khi sinh non, em bé của bạn còn dễ dàng mắc phải những nguy cơ về sức khỏe, bệnh tật và cả tâm lý.

5.3. Không đảm bảo sức khỏe để chăm sóc con của mình

Trầm cảm khiến mẹ bầu mệt mỏi, không còn đủ sức lực để tự chăm sóc bản thân và chăm sóc con của mình. Về lâu về dài điều này hoàn toàn không tốt và là cơ sở để nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe, tâm lý của người mẹ bị ảnh hưởng theo.

5.4. Gây những tổn thương về tinh thần và thể trạng cho em bé

Mẹ bị trầm cảm khi mang thai sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến em bé rất nhiều. Những em bé có mẹ bị nặng trong thai kỳ sẽ phải đối diện tình trạng bị tổn thương tinh thần, rối làm cảm xúc,… Mặt thể chất của em bé cũng không có sự phát triển bền vững như những em bé khác. Điều này vô cùng thiệt thòi cho em bé của bạn.

Cách chữa trầm cảm khi mang bầu như thế nào (Nguồn: checkpregnancy.com)

6. Phương pháp điều trị trầm cảm khi mang thai

Hiện nay đã có khá nhiều phương pháp điều trị bệnh nói chung với những hiệu quả mong đợi cho người bệnh. Đối với trường hợp trầm cảm thai kỳ thì hiện nay việc điều trị cũng đã được hỗ trợ khá nhiều. Tuy nhiên bạn cũng cần lưu ý rằng, tuỳ vào tình trạng bệnh đang mắc phải mà thai phụ sẽ có phác đồ điều trị cũng như việc áp dụng phương pháp điều trị nào để đảm bảo hiệu quả cao nhất.

6.1. Điều trị hỗ trợ

Điều trị hỗ trợ là phương pháp điều trị bệnh trầm cảm mang thai cho mẹ bầu bằng các phương thức hỗ trợ khác nhau. Tuỳ vào trường hợp, sau thăm khám chuyên sâu với bác sĩ giỏi, nhiều kinh nghiệm mà tình trạng mẹ bầu đang ở giai đoạn nào thì vấn đề hỗ trợ sẽ được áp dụng phù hợp.

Thông thường khi bác sĩ và chuyên gia y tế sẽ cân nhắc những phương pháp liên quan như dùng thuốc, dùng tâm lý, hay dùng con người… để tham gia hỗ trợ bệnh cho mẹ an tâm dưỡng thai..

Bà bầu nên chủ động thăm khám trầm cảm (Nguồn: dwbxi9io9o7ce.cloudfront.net)

6.2. Tâm lý trị liệu

Ứng dụng tâm lý trị liệu là một trong những phương pháp điều trị tâm lý cho mẹ mang thai. Bởi nguyên nhân của căn bệnh này cũng xuất phát từ tâm lý là chủ yếu. Liệu pháp trị liệu tâm lý sẽ được tư vấn và thực hiện bởi các chuyên gia. Bạn không nên tự mình thực hiện.

Việc quan trọng là theo phác đồ điều trị cũng như có sự phối kết hợp giữa mẹ bầu và người thân để nhanh chóng đạt được hiệu quả như mong đợi. Thông thường liệu pháp này sẽ là chuyện trò, trao đổi, chia sẻ,… những mối quan tâm, lo lắng và cảm xúc của mẹ bầu hoặc bạn có thể tham khảo thêm 10 cách giảm stress hữu hiệu cho bà bầu để giảm bớt tình trạng này.

6.3. Sử dụng thuốc

Luu ý quan trọng của phương pháp này là bạn không được tự ý sử dụng. Thuốc hỗ trợ điều trị trầm cảm khi mang thai nên được kê toa của bác sĩ, chuyên gia y tế. Vì tính chất cũng như hoàn cảnh của bạn, thuốc hoàn toàn có khả năng gây nên những ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ của chính bạn và em bé của bạn đặc biệt nghiêm trọng.

6.4. Liệu pháp ánh sáng

Tuy được áp dụng để điều trị bệnh theo mùa nhưng các bác sĩ cũng chỉ ra được rằng liệu pháp này có thể áp dụng được cho một số trường hợp thai phụ mắc bệnh trầm cảm thai kỳ. Ánh sáng được sử dụng trong điều trị là ánh sáng nhân tạo. Ánh sáng này khi được chiếu và hấp thu sẽ ảnh hưởng đến não để tác động thay đổi nhằm mục đích chữa bệnh.

Liệu pháp điều trị trầm cảm khi mang bầu (Nguồn: thebeaverton.com)

Phụ nữ khi mang thai có khá nhiều thay đổi về hình dáng cảm xúc. Nếu không có được sự cân bằng thì hoàn toàn có thể mắc phải bệnh trầm cảm thai kỳ. Do đó, thai phụ nên chủ động tìm hiểu và chăm sóc sức khỏe thai kỳ tốt hơn.

Một số gợi ý cho thai phụ trong việc phòng chống trầm cảm thời kỳ này như tìm dùng thực phẩm chức năng chống trầm cảm… Hoặc nếu đã nghi ngờ mắc bệnh trầm cảm thì có thể sử dụng gói điều trị tâm lý tại viện Sunnycare để nhanh chóng chữa bệnh. Tất cả những gợi ý này thai phụ đều dễ dàng tìm thấy trên Docco.vn với thông tin chi tiết nhất.

Bệnh trầm cảm khi mang thai dẫn tới nhiều hậu quả nghiêm trọng không chỉ cho mẹ mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển toàn diện của thai nhi. Vì thế, các mẹ bầu trong thai kỳ hãy vì mình vì tương lai con yêu mà luôn giữ tinh thần vui vẻ, suy nghĩ tích cực, lạc quan bằng cách như: đọc sách hay, ý nghĩa về gia đình, tình mẫu tử, cách chăm con, đi du lịch chiêm ngưỡng những cảnh đẹp hay tham gia các khóa học về thai sản, sử dụng dịch vụ chăm sóc mẹ bầu trước và sau sinh để có thể hoàn toàn yên tâm chào đón “thiên thần” mới trong gia đình.