Sán lợn có lây không, nguy hiểm như thế nào, chết ở nhiệt độ bao nhiêu

1. Sán lợn là gì

Sán dây lợn hay còn gọi là bệnh lợn gạo. Đây là bệnh truyền nhiễm do ấu trùng sán dây lợn gây ra. Khi con người ăn phải thức ăn chứa ấu trùng sán hay rau sống, các đồ ăn từ thịt sống thì sán này sẽ đi vào cơ thể và gây nên bệnh. Bệnh sán dây lợn được chia thành hai loại là sán trưởng thành và ấu trùng sán.

Bệnh sán dây lợn lây nhiễm vào cơ thể người qua đường ăn uống (Nguồn: nguoi-viet.com)

Theo Giám đốc bệnh viện Nhiệt Đới – GS Nguyễn Văn Kính, nguyên nhân dẫn đến bệnh sán dây lợn là do thói quen ăn uống còn chưa hợp vệ sinh của mọi người. Sán và ấu trùng sán có nhiều trong các loại rau sống, đồ ăn chưa được nấu chín, nem chua, thức ăn sống…

2. Bệnh sán lợn ở cơ thể người phát triển như thế nào?

Cơ thể người bị nhiễm sán dây lợn chủ yếu do ăn uống. Do đó, ấu trùng sán hay trứng sán sau khi vào cơ thể sẽ nằm ở dạ dày đầu tiên. Nếu là trứng thì chúng sẽ phát triển ở đây rồi nở thành ấu trùng, sau đó di chuyển xuống ruột non. Tại ruột non, sán dây lợn sẽ phát triển và lây nhiễm bệnh.

Có nhiều trường hợp cho thấy, sán dây lợn có thể đi từ ruột non vào máu và đi đến các cơ quan như mắt, cơ vân và đặc biệt nguy hiểm là lên não. Tuy rằng trường hợp này ít khi xảy ra nhưng không phải là không có. Khi sán dây lợn đi lên các bộ phận này thì gây nên không ít nguy hiểm.

Sán dây lợn sau khi vào cơ thể người sẽ kí sinh ở ruột, dạ dày và xâm nhập đến các cơ quan khác (Nguồn: baobacninh.com.vn)

Đa phần sán dây lợn khi vào cơ thể người thì cơ thể sẽ có cơ chế đào thải và tự bảo vệ mình. Một số ít sẽ gây bệnh và những biến chứng đã nói ở trên. Mặc dù khả năng bị nhiễm bệnh ít nhưng vẫn không thể phủ nhận sự xâm nhập và lây nhiễm của sán dây lợn là có thật.

3. Bệnh sán lợn có nguy hiểm không?

Sán dây lợn sau khi vào cơ thể con người, kí sinh ở ruột non sẽ có khả năng xâm nhập đến các cơ quan khác của cơ thể và hóa nang. Các nang sán này nằm ở những vị trí khác nhau và có hình dáng như những u nhỏ khoảng 1-2cm. Đặc biệt, bạn có thể cảm nhận thấy sán di động, không đau, không ngứa và không nằm trên đường đi của bạch huyết mà chủ yếu ở các vân cơ.

Nguy hiểm hơn, nếu ấu trùng sán đi vào não, sán sẽ ký sinh trong não và tạo thành những cục ấu trùng gọi là sán não. Các bọc ấu trùng này sẽ làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Do đó, bạn có thể sẽ gặp một số biển hiện như buồn nôn, đau đầu, nặng hơn nữa là bị động kinh, nói ngọng, liệt tay, liệt chân, liệt nửa người hay rối loạn trí nhớ.

Nếu sán dây lợn di chuyển đến mí mắt thì sẽ làm ảnh hưởng đến thị lực, có thể làm tăng nhãn áp hoặc mù lòa. Ngoài ra, ấu trùng sán còn có thể kí sinh ở da mà bạn quan sát sẽ thấy như những hạt gạo dưới da. Điều này vừa ảnh hưởng đến tâm lý cũng như tính thẩm mỹ.

Sán dây lợn khi đi lên não sẽ khiến bạn bị đau buốt đầu kéo dài (Nguồn: cikan.vn)

Không phải ấu trùng sán dây lợn nào cũng di chuyển đến các cơ quan trong cơ thể như đã nói ở trên. Đa số chúng sẽ ở trong ruột, dạ dày và sống kí sinh ở đó. Sán dây lợn sinh trưởng rất nhanh bằng cách sinh đốt mới ở cổ, nảy chồi tạo nên hàng nghìn đốt sán mới. Mỗi đốt sán dây lợn có thể lên tới 50.000 trứng với độ dài khoảng 2-12m.

Quan trọng hơn là bệnh sán dây lợn không có những biểu hiện rõ ràng, cho đến khi sán đã trưởng thành và có dấu hiệu di chuyển đến các cơ quan khác trong cơ thể. Nhưng nếu quan sát bạn có thể thấy đốt sán rụng theo phân đi ra ngoài hoặc có trứng sán ở trong phân. Nếu cảm thấy cơ thể bứt rứt, rối loạn tiêu hóa, giảm thể lực, cơ thể mệt mỏi gầy mòn lâu năm thì nên kiểm tra ngay.

4. Dấu hiệu nhận biết người bị nhiễm sán lợn

Như đã nói ở trên, bệnh sán dây lợn khi mới vào cơ thể sẽ không gây ra những hệ quả gì nhiều cũng như rất khó để nhận biết. Cơ thể không đau, không ngứa, không sốt nên càng khó để phát hiện ra. Tuy nhiên, bạn có thể nhận biết mình có bị nhiễm sán dây lợn hay không thông qua một số dấu hiệu như sau.

Trước tiên là ở cơ bắp, ấu trùng sán có thể xâm nhập vào bất cứ cơ xương nào trong cơ thể con người. Do đó, khi bị nhiễm sán dây lợn bạn sẽ bị viêm cơ, sốt, giả mạc cơ, tăng bạch cầu ái toan. Cơ bắt đầu bị sưng lên và sau đó là teo lại và xơ hóa. Ngoài các dấu hiệu trên thì hầu như bạn không cảm nhận được sự có mặt hay thậm chí là chết, bị vôi hóa của sán trong cơ xương.

Sán dây lợn ở trên da người (Nguồn: choixanh.com)

Đối với hệ thần kinh, ấu trùng sán dây lợn có đường kính khoảng 5mm và có thể gây tổn thương trong vòng đường kính 6cm. Khi bị nhiễm bệnh sán lợn ở người và sán đi lên não thì bạn có thể bị đau buốt đầu, co giật. Các nang sán có thể làm dòng chảy của dịch não tủy bị ảnh hưởng và có thể bị tăng áp lực nội sọ. Khi não bị tấn công thì hệ thần kinh cũng bị ảnh hưởng, đặc biệt là  tủy sống. Biểu hiện dễ nhận biết nhất là bị đau lưng.

Ở mắt, sán dây lợn có thể kí sinh ở nhãn cầu, dưới kết mạc hay ở cơ ngoại bào. Tùy vào từng vị trí mà chúng có thể gây nên những tác động khác nhau như xuất huyết, phù võng mạc, giảm thị lực hay thậm chí là mù lòa.

Ở trên da, sán dây lợn tập trung lại thành nhưng u nang tạo nên các nốt sần di động và thường xuất hiện ở chân tay, thân. Sán dưới da thường không gây đau, không ngứa và có thể quan sát được bằng mắt thường.

5. Sán lợn chết ở nhiệt độ bao nhiêu? Thức ăn đã nấu chín có còn sán dây lợn không?

Mặc dù sán dây lợn nguy hiểm cho cơ thể con người nhưng rất may mắn là chúng ta có thể chủ động phòng tránh bằng cách ăn chín uống sôi. Vì sán dây lợn sẽ chết khi ở nhiệt độ 75 độ C trong thời gian 5 phút và chế trong vòng 2 phút khi bị đun sôi. Do đó, tốt nhất bạn không nên ăn đồ ăn tươi sống từ thịt lợn, không ăn nem chua, rau sống mà nên chế biến kỹ càng.

Sán dây lợn sẽ chết ở nhiệt độ 75 độ C trong 5 phút và khi đun sôi sẽ chết trong 2 phút (Nguồn: 1s2l.com)

6. Cách điều trị bệnh sán lợn

Hiện nay, bệnh sán dây lợn có thể được điều trị khỏi với các thuốc đặc trị như niclosamide, praziquantel hay albendazole. Bộ Y tế của nước ta cũng đã có phác đồ điều trị sán dây lợn trưởng thành bằng việc uống thuốc chỉ một ngày là khỏi. Còn với ấu trùng sán thì người bệnh phải kiên trì điều trị dài ngày hơn. Thông thường sẽ là hai tuần nhưng cũng có thể kéo dài từ 4-5 đợt, mỗi đợt 21 ngày.

Phác đồ điều trị sán dây lợn đã được áp dụng ở bệnh viện tuyến huyện trở lên. Khi nghi ngờ bị nhiễm bệnh, bạn nên đến các cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị. Đặc biệt, không tự ý mua thuốc hoặc điều trị bằng thuốc nam, đông y hay thuốc cổ điển khác vì có thể dẫn đến những biến chứng rất nguy hiểm. Khi điều trị sán dây lợn với phác đồ của bác sĩ, bạn nên tuân theo các chỉ định và theo dõi cẩn thận. Nếu có những biến đổi bất thường thì phải báo với bác sĩ ngay, không tự ý thay đổi phác đồ điều trị của mình.

Từ vụ việc hàng loạt trẻ em ở Bắc Ninh xét nghiệm dương tính với sán dây lợn đã dấy lên hồi chuông cảnh báo về mức độ lây nhiễm cũng như việc cần thay đổi thói quen ăn uống và lựa chọn thực phẩm của người dân. Để chủ động phòng ngừa bệnh sán dây lợn, các bạn nên tuân thủ quy tắc ăn chín, uống sôi. Khi lựa chọn thực phẩm nên chọn thịt lợn sạch, có thể quan sát thịt để biết thịt lợn sạch hay không. Tìm hiểu các cách phát hiện thực phẩm bẩn, không an toàn. Nếu trên miếng thịt có những cục sần trắng nhỏ thì khả năng bị sán rất cao. Ngoài ra, bạn cũng không nên ăn các loại nem chua, nem sống, gỏi… vì lúc này sán vẫn có thể còn sống và xâm nhập vào cơ thể người. Các loại rau sống cũng có nguy cơ nhiễm sán dây lợn. Do đó, tốt nhất bạn nên chọn nguồn rau sạch, trước khi ăn thì nên ngâm nước muối. Nếu có thể thì không nên ăn trong thời gian này.

Ở những vùng nuôi lợn, nên quy hoạch thành trang trại, không thả rông để quản lý được phân tươi. Tránh trường hợp sán từ phân lợn ký sinh ở các loại rau củ quả.

7. Cách chăm sóc người bị nhiễm sán lợn như thế nào?

Khi bị nhiễm sán dây lợn, người việc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ thì người bệnh cũng rất cần được sự quan tâm và chăm sóc từ người thân, bạn bè. Điều trước tiên cần ghi nhớ khi chăm sóc người bị nhiễm sán dây lợn là phải ngăn chặn tất cả những mầm bệnh có thể đi vào cơ thể qua đường ăn uống. Hãy cho người bệnh ăn những thức ăn được nấu chín, đun sôi để diệt hết sán và ấu trùng. Trong khi chế biến, bạn cũng nên kiểm tra thật kỹ trong thực phẩm có dấu hiệu bất thường không, chế biến sạch sẽ, hợp vệ sinh, ngâm nước muối biển tinh sạch trước khi nấu nướng.

Lựa chọn thực phẩm sạch để chăm sóc người bệnh bị sán dây lợn (Nguồn: casongda.com.vn)

Người bị nhiễm sán dây lợn trước hết nên bình tĩnh và phối hợp với các cơ quan y tế và người thân để điều trị bệnh. Không nên phóng uế bừa bãi ra ngoài, sử dụng nhà vệ sinh riêng và luôn đảm bảo sạch sẽ. Như đã nói ở trên, bệnh sán dây lợn có thể điều trị khỏi nên bạn hãy giữ tinh thần bình tĩnh, tránh stress cũng như áp dụng các phương pháp không có cơ sở khoa học.

Ngoài ra, để sức khỏe người bệnh được tốt hơn bạn nên mua thực phẩm sạch từ thịt, cá đến rau củ quả. Nên tham khảo các cách chọn thực phẩm sạch tươi an toàn sức khỏe.

Bạn có thể chọn mua thực phẩm sạch này ở các cửa hàng VinMart hoặc mua online trên Docco. Thịt lợn, thịt bò được giết mổ theo phương pháp nhân đạo nên sạch sẽ và giữ được dưỡng chất vốn có. Rau củ quả được nhập khẩu và thay mới mỗi ngày. Hệ thống các cửa hàng VinMart có mặt ở khắp mọi nơi nên bạn có thể đến tham khảo và lựa chọn dễ dàng. Nếu không có nhiều thời gian thì bạn có thể xem và mua online trên Docco, thực phẩm sẽ được giao hàng đến tận nơi sau 2h. Dù mua trực tiếp hay online bạn đều được hưởng các chính sách ưu đãi hấp dẫn, tích điểm VinID và quan trọng hơn là có nguồn thực phẩm sạch, không bị nhiễm ký sinh trùng.

Như vậy, sán lợn là một căn bệnh nguy hiểm nhưng rất may mắn là có thể điều trị được. Nếu bạn đang nghi ngờ khả năng bị nhiễm bệnh thì hãy đến các cơ quan y tế chuyên môn kiểm tra, theo dõi ngay. Để phòng tránh bệnh đừng quên tham khảo và mua thực phẩm sạch tại Docco để phòng ngừa khả năng bị nhiễm sán dây lợn nhé!