Chế độ dinh dưỡng cho người già là gì, cách xây dựng khẩu phần ăn

1. Chế độ dinh dưỡng cho người già như thế nào là hợp lý

Hiện nay, khá nhiều người băn khoăn và lo lắng khi không biết nên xây dựng thực đơn ăn uống hay chế độ dinh dưỡng cho người già như thế nào là phù hợp? 

1.1. Nhu cầu dinh dưỡng cho người cao tuổi

Dường như ai ai cũng biết để người già luôn sống vui khỏe cùng con cháu, phòng tránh được nhiều bệnh tật thì cần có một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và luôn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhất là nên tuân thủ tháp dinh dưỡng cho người cao tuổi theo nghiên cứu mới nhất như sau.

Nhu cầu năng lượng 

Thông thường, so với người trẻ thì nhu cầu về năng lượng của người già sẽ giảm, chỉ còn khoảng 25-30 kcal/kg cân nặng trong 1 ngày. Tuy nhiên, tốt hơn vẫn là nên điều chỉnh ăn uống để cân nặng lý tưởng hoặc nằm trong giới hạn BMI từ 18,5 – 23.

Lượng bột đường

Ngoài ra, người già cũng cần phải giảm lượng chất bột đường, không được ăn hơn 20g mỗi ngày, hạn chế ăn đường hay bánh kẹo. Vì sao ư? Bởi lẽ ăn nhiều đường ngọt sẽ rất dễ mắc bệnh tiểu đường. Chỉ có thể sử dụng tinh bột đường từ bánh mì hay cơm vì chúng dễ được tiêu hóa, hấp thu và dự trữ trong cơ thể để đáp ứng nhu cầu giải phóng từ từ vào máu chứ không làm tăng đường huyết một cách đột ngột, bất ngờ.

Đạm & Béo

Tương tự như vậy, trong chế độ dinh dưỡng cho người già cần hạn chế chất béo mà thay vào đó, có thể dùng dầu thực vật để không bị thừa mỡ trong máu, gây nên bệnh tim mạch. Kết hợp với việc nên ăn nhiều chất đạm có nguồn gốc từ thực vật, chứa nhiều chất xơ như đậu phụ, lạc vừng, đỗ lạc… bởi chúng sẽ có tác dụng giữ cholesterol thừa trong ống tiêu hóa, ít gây thối rữa ở đại tràng, không gây độc tố và hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa chất đạm tốt hơn. Đồng thời, cần ăn ít thịt mỡ và nên thay bằng cá để không bị táo bón hay nhiễm độc trường diễn.

Vitamin và khoáng chất

Nếu như các chất trên phải hạn chế, giảm bớt thì nhu cầu về vitamin và khoáng chất của người già lại ngược lại, tức là cần tăng lên và bổ sung một số dưỡng chất hay bị thiếu hụt như vitamin D, chất xơ, vitamin B12, magie, canxi, omega-3…

Ngoài ra, mọi người có thể tham khảo thêm 19 thực phẩm bổ dưỡng cho người già giúp phòng bệnh nguy hiểm để bổ sung cho hợp lý.

Thực đơn ăn uống cho người già (Nguồn: cdn.newsapi.com.au)

1.2. Nguyên tắc ăn uống của người cao tuổi

Tùy theo điều kiện của gia đình, mọi người có thể áp dụng một số nguyên tắc để xây dựng chế độ ăn uống tốt nhất cho người già như:

1.2.1. Đảm bảo đủ hàm lượng chất dinh dưỡng

Thông thường, khi tuổi cao sức yếu thì một số bộ phận ở người già như hệ tiêu hóa… sẽ bị suy giảm chức năng, khả năng tổng hợp của cơ thể cũng không còn tốt như xưa. Vì thế, mọi người nên chọn thực phẩm tốt cho tiêu hóa nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ hàm lượng dinh dưỡng để bổ sung vào thực đơn cho người cao tuổi. Đặc biệt, nên chế biến món ăn bằng phương pháp hấp, luộc để đảm bảo lượng vitamin cùng khoáng chất, tránh đồ chiên, xào nhiều dầu mỡ. Hạn chế nên ăn thịt vì quá nặng nề với đường tiêu hóa lại thường tạo ra chất độc xyanua ở đại tràng không tốt cho sức khỏe mà thay vào đó, nên ăn nhiều cá để được cung cấp nhiều chất đạm quý, axit béo…

1.2.2. Ưu tiên hoa quả, trái cây

Rau – củ – quả hữu cơ sạch luôn là lựa chọn hàng đầu trong chế độ dinh dưỡng cho tất cả mọi người nói chung và người già nói riêng. Bởi nó chứa nhiều chất xơ, rất tốt cho hệ tiêu hóa. Hay khoáng chất, các loại vitamin, axit hữu cơ… cũng giúp duy trì sự cân bằng chuyển hóa trong cơ thể, kích thích sự thèm ăn.

1.2.3. Hạn chế ăn đêm

Như đã nói, hệ tiêu hóa ở người già bị suy giảm chức năng, sự bài tiết dịch vị trong dạ dày kém đi  nên quá trình hoạt động thường diễn ra lâu hơn. Từ đó, việc hấp thụ các chất cần thiết như sắt, canxi, magie… cũng kém hơn. Bởi vậy, người cao tuổi không nên ăn trước 19h hoặc có thì ăn ít đi hay có thể lót dạ nhẹ trước khi đi ngủ 2 tiếng để không bị đầy hơi, trào ngược dạ dày, gây mất ngủ…

1.2.4. Chọn và nấu đồ ăn mềm

Trong chế độ dinh dưỡng cho người già, các bạn cần chế biến đồ ăn theo phương pháp luộc, hấp, hầm hoặc kho… để thức ăn thật mềm, tốt cho khả năng hấp thụ và tiêu hóa. Đồng thời, cũng nên chọn các loại thực phẩm mềm như thịt cá, trứng, các chế phẩm từ sữa tốt cho hệ tiêu hóa…, tránh loại cứng hoặc có kết cấu thô, gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe người cao tuổi.

Nên chọn và nấu đồ ăn mềm cho người già (Nguồn: docco.vn)

1.2.5. Giảm ăn muối

Nhiều nhà khoa học khuyên rằng, mọi người nói chung và người già nói riêng không nên ăn quá 6g muối trong một ngày mà thay vào đó nên ăn nhạt. Bởi ăn mặn sẽ gây ra khá nhiều bệnh nguy hiểm như huyết áp, tim mạch… rất khó chữa trị.

1.2.6. Hạn chế đường

Để phù hợp với nhu cầu hoạt động của cơ thể, tránh làm tăng đường huyết đột ngột thì mọi người không nên để người cao tuổi trong gia đình mình ăn quá nhiều đường, bánh kẹo hay uống nước ngọt… Mà chỉ nên sử dụng chất tinh bột đường từ cơm, bún, bánh mì, phở… để dễ dàng tiêu hóa và hấp thu, tốt cho sức khỏe.

1.2.7. Giảm chất béo

Ít ai biết rằng, nếu người già bị dư thừa chất béo sẽ có nguy cơ thừa mỡ, hay cholesterol trong máu, dễ gây nên nhiều bệnh như thiếu máu não, nhồi máu cơ tim, xuất huyết não… Do đó, tốt nhất nên hạn chế mỡ cùng chất béo và có thể thay bằng dầu thực vật trong thực đơn ăn uống của người cao tuổi.

1.2.8. Hạn chế chất gây ung thư

Ngoài những nguyên tắc như trên thì một nguyên tắc cũng rất quan trọng mà mọi người không nên bỏ qua, chính là hạn chế chất gây ung thư. Có thể kể đến như đồ ăn mốc chứa aflatoxin gây ra bệnh ung thư gan, thức ăn được xông khói, phơi khô, trái cây, hoa quả bị ô nhiễm, hư hỏng, thối nát… Vì vậy, khi ăn uống cần phải đảm bảo vệ sinh sạch sẽ và an toàn thực phẩm tối đa. 

Hạn chế thức ăn có thể gây ung thư (Nguồn: benhhoangtuong.com)

2. Xây dựng khẩu phần ăn cho người cao tuổi

Dựa vào những thông tin thú vị như trên thì mọi người có thể tự xây dựng được thực đơn ăn uống cho người cao tuổi rồi nhỉ? Nếu chưa thì có thể tham khảo chế độ dinh dưỡng cho người già như sau: 

Buổi sáng: có thể ăn tô phở nhỏ, bánh cuốn chả giò hoặc một ly sữa cùng ngũ cốc khô kèm theo trái táo, bánh mì với trứng ốp la hay xôi chà bông, muối vừng…

Bữa trưa: Ăn cơm với rau luộc, bát canh, khoanh cá kho hoặc miếng thịt lợn luộc… Nên hấp, luộc hoặc kho thịt cá hơn là chiên, rán, xào…

Bữa tối: Ăn nhẹ một bát cơm với nhiều rau xanh, đậu hũ kèm thêm ly sữa sau khi ăn cho dễ ngủ. Thỉnh thoảng, nên thay đổi bằng món cá…

Sau mỗi bữa ăn, có thể tráng miệng bằng chuối, cam hoặc kem, sữa chua… Nên uống nước tinh khiết, trà và hạn chế nước có cồn, gas. Ăn nhiều loại rau có chứa chất chống oxy hóa như súp lơ xanh, cà rốt…

Lên kế hoạch xây dựng từng bữa ăn cho người già (Nguồn: fineartamerica.com)

Trên đây là những thông tin bổ ích, thú vị nhất về cách xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người già hợp lý, khoa học đang được áp dụng rộng rãi, phổ biến trong cuộc sống hiện nay. Qua đó hy vọng đã cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết để biết chăm sóc sức khỏe cho đấng sinh thành hiệu quả, toàn diện.